Trening uwagi słuchowej oparty na metodzie profesora A. Tomatisa.
Założenia metody Tomatisa.
Metoda Tomatisa jest programem stymulacji słuchowej, mającym na celu przezwyciężenie zaburzeń uwagi słuchowej i poprawę umiejętności komunikacyjnych. Podstawowym założeniem metody Tomatisa jest rozróżnienie pomiędzy słuchaniem a słyszeniem. Słyszenie jest prostą, bierną percepcją dźwięku, uzależnioną od sprawnego narządu słuchu, niewymagającą naszego świadomego zaangażowania. Słuchanie natomiast to aktywny proces, umiejętność, pragnienie i intencja skupiania uwagi na dźwięku, który chcemy zanalizować i przetworzyć. Stąd nie wydaje się dziwne, że tzw. "słuch absolutny" nie jest gwarantem umiejętności dobrego słuchania. Bardzo wiele dzieci z zaburzeniami uwagi i koncentracji, według audiologów, nie ma problemów ze słyszeniem - kłopoty te wynikają z zaburzeń uwagi słuchowej. Trudności ze słuchaniem powodują u nich dysfunkcje koncentracji i trudności z czytaniem.
Na umiejętność słuchania składa się zarówno zdolność przyswajania informacji, jak i odpowiedniego ich filtrowania. Sprawne przetwarzanie danych sensorycznych eliminuje zbędne bodźce, co umożliwia koncentrację bez poczucia natłoku informatycznego. Tak przefiltrowana informacja może ulec przetworzeniu, posegregowaniu w znaczące jednostki. Z drugiej strony, jeśli proces ten ulegnie zaburzeniu, pojawiają się problemy ze słuchaniem, mogą się pojawić trudności z nauką, komunikatywnością i zaburzenia zachowań społecznych. Trening uwagi słuchowej ma na celu wyćwiczenie i usprawnienie zdolności słuchania w sposób efektywny i zorganizowany. Ćwiczenia stymulują centralny system nerwowy - w szczególności te ośrodki kory mózgowej, które odpowiadają za sprawne funkcjonowanie naszego organizmu. Usprawnienie uwagi słuchowej prowadzi do zwiększonej wydajności recepcyjnej mózgu i lepszej percepcji bodźców zewnętrznych.
Trening uwagi słuchowej
Aby ucho mogło funkcjonować w pełnym zakresie, konieczne jest jego wyćwiczenie. To właśnie tym zajmuje się trening uwagi słuchowej, dający tzw. efekt Tomatisa. Trening taki polega na odpowiednio dobranych ćwiczeniach usprawniających uwagę duchową. Ćwiczenia polegają na słuchaniu dźwięków o określonej częstotliwości poprzez urządzenie zwane "elektronicznym uchem", które jest modelem ucha ludzkiego. Za pomocą odpowiednio filtrowanych dźwięków muzyki Mozarta i chorałów gregoriańskich stymulowane są ośrodki w korze mózgowej. Dzięki temu zwiększa się wydajność recepcyjna mózgu oraz polepsza percepcja bodźców zewnętrznych, co umożliwia uczniowi wyższy poziom funkcjonowania w sferze motorycznej, językowej, komunikacyjnej i społecznej.
Dla kogo metoda Tomatisa?
Trening uwagi słuchowej wskazany jest dla dzieci jako terapia wspierająca i przyspieszająca efekty terapii wielu zaburzeń:
- zaburzenia mowy (jąkanie, opóźniony rozwój mowy, seplenienie, błędne wypowiadanie głosek, niewyraźna i zbyt szybka mowa),
- problemy szkolne (trudności z czytaniem i pisaniem, ubogie słownictwo, mylenie podobnie brzmiących słów, trudności z zapamiętywaniem, niewyraźne pismo, duża ilość błędów ortograficznych),
- zaburzenia koncentracji i uwagi (błędna interpretacja pytań, konieczność powtarzania poleceń, zapominanie, niedbałość o przedmioty),
- zaburzenia emocjonalne (szybkie męczenie się, nadpobudliwość, impulsywność, nadmierna nieśmiałość, drażliwość, płaczliwość, trudności z zasypianiem, moczenie nocne). Terapię stosuje się również dla dzieci adoptowanych i z rodzin zastępczych, po traumach i trudnych przeżyciach,
- zaburzenia ruchowe i czuciowe (nadwrażliwość dotykowa, niezgrabność ruchowa, lęki, mylenie stron, pismo, niechęć do prac manualnych, problemy z jazdą na rowerze, pływaniem, graniem w piłkę, tańcem, rytmicznością),
- ADHD, autyzm, zespół Aspergera, porażenie mózgowe, zespół Downa,
- dysleksja, dysortografia, dysgrafia,
- trudności w nauce języków obcych (poprawa rozumienia ze słuchu, rozwijanie płynnego wypowiadania się w języku obcym).
Objawy zaburzeń uwagi słuchowej
- związane z odbieraniem bodźców z zewnątrz: nadwrażliwość nadwrażliwość na dźwięki, zaburzenia koncentracji, mylenie podobnie brzmiących słów, błędna interpretacja pytań i poleceń, konieczność częstego powtarzania poleceń i nieumiejętność spełniania poleceń wieloczłonowych;
- związane ze słuchową kontrolą własnych wypowiedzi: zaburzone cechy prozodyczne mowy, monotonne wypowiedzi, zaburzenia płynności i wyrazistości wypowiedzi, ubogi zasób słów, mylenie liter lub odwracanie ich kolejności, problemy z głoskowaniem, długi proces nabywania umiejętności czytania wyrazami, problemy z czytaniem na głos, słabe rozumienie tekstu czytanego, nieumiejętność czystego śpiewania;
- związane z funkcjami motorycznymi: brak poczucia rytmu, niewyraźne pismo, mylenie strony prawej i lewej, problemy z organizacją i strukturą ruchu, mieszana dominacja;
- związane z poziomem energii: trudności z porannym wstawaniem, męczliwość, poczucie przytłoczenia, uleganie przygnębieniu, bierność lub nadaktywność;
- związane z funkcjonowaniem społecznym: mała tolerancja na frustrację brak wiary w siebie, nieśmiałość, tendencja do wycofywania się. drażliwość, niedojrzałość, brak motywacji do nauki i pracy, negatywne nastawienie do nauki i pracy.
